Trong những năm gần đây, cả nước đang nỗ lực xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ với một nền công vụ chuyên nghiệp, gọn nhẹ, minh bạch, sáng tạo, lấy sự cống hiến, phục vụ lợi ích quốc gia và sự hài lòng của người dân là mục đích, mục tiêu chính. Tỉnh Hải Dương nói chung và Ngành Tư pháp nói riêng cũng không nằm ngoài dòng chảy nỗ lực đó. Một trong những giải pháp quan trọng, hữu hiệu cả nước đang triển khai đồng bộ, quyết liệt đó là đẩy mạnh cải cách hành chính.
Những năm qua, công tác cải cách hành chính của Sở Tư pháp luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; được Đảng ủy, Lãnh đạo Sở quan tâm, coi trọng, xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm của Ngành cùng với sự quyết tâm, nỗ lực, tận tụy thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ công chức, viên chức, công tác cải cách hành chính của Sở Tư pháp trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả nổi bật cụ thể như sau:
I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1. Công tác chỉ đạo, điều hành
Hàng năm, Đảng ủy, lãnh đạo Sở tập trung chỉ đạo quyết liệt các phòng, đơn vị trực thuộc Sở triển khai thực hiện Kế hoạch CCHC của Sở Tư pháp với 06 nhóm nhiệm vụ của công tác cải cách hành chính, bám sát các nhiệm vụ trọng tâm về CCHC của tỉnh cũng như nhiệm vụ trọng tâm của Ngành. Công tác chỉ đạo, điều hành luôn được đổi mới linh hoạt để việc triển khai thực hiện đạt kết quả cao nhất như: lựa chọn nhiệm vụ trọng tâm hàng năm để triển khai thực hiện đột phá; đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ của cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp nhằm nâng cao mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân khi giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan, đơn vị; Tăng cường kiểm tra, tuyên truyền hoạt động cải cách hành chính trên phương tiện thông tin đại chúng, Trang thông tin điện tử của Sở, Bản tin Tư pháp, Tờ tin…; Chỉ đạo Chi đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Sở Tư pháp phối hợp các đơn vị tổ chức “ ngày thứ 7 tình nguyện” để hỗ trợ tổ chức, cá nhân đến giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan, đơn vị thuộc Sở; Gắn việc thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính của đơn vị, công chức, viên chức với việc đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ và phong trào thi đua, khen thưởng; Khen thưởng kịp thời đơn vị, cá nhân có thành tích xuất sắc và xử lý nghiêm đối với cá nhân vi phạm trong tiếp xúc, giải quyết công việc với tổ chức, cá nhân.
2. Cải cách thể chế
Công tác xây dựng thể chế là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, mũi nhọn của Ngành, đã và đang khẳng định vị trí, vai trò của Sở, của Ngành Tư pháp là người ”gác cổng” cho UBND các cấp trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh. 100% văn bản QPPL của HĐND, UBND ban hành được tư pháp các cấp thẩm định đều đảm bảo hợp hiến, hợp pháp, khả thi và phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của địa phương. Trung bình hàng năm, cấp tỉnh thực hiện thẩm định và tham gia ý kiến đối với gần 100 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, cấp huyện thực hiện thẩm định gần 50 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Ngoài ra, Sở Tư pháp còn tham gia giúp UBND tỉnh trong việc ban hành văn bản để thực hiện việc sát nhập cơ quan, đơn vị sự nghiệp, đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh.
Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, Sở Tư pháp tham mưu cho UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản QPPL nhằm tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với các nhiệm vụ được phân cấp quản lý như: đăng ký quản lý hộ tịch, nuôi con nuôi, công chứng, chứng thực, lý lịch tư pháp, đấu giá tài sản, đăng ký giao dịch bảo đảm, xử lý vi phạm hành chính, theo dõi thi hành pháp luật…Ban hành nhiều quy chế, nội quy để điều chỉnh hoạt động của Sở như: Quy chế làm việc, Quy chế chi tiêu nội bộ, Quy chế tiếp công dân; Quy chế công tác văn thư, lưu trữ, Quy chế quản lý sử dụng tài sản công; Quy chế cung cấp thông tin cho công dân……
Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác ban hành văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh, ngày 29/11/2018 Sở Tư pháp đã tham mưu giúp UBND tỉnh ban hành Đề án “Nâng cao năng lực xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp trên địa bàn tỉnh Hải Dương giai đoạn 2018-2021” kèm theo Quyết định số 4378/QĐ-UBND, đồng thời ban hành Quy chế thành lập, tổ chức và hoạt động của Hội đồng tư vấn, thẩm định văn bản QPPL của Sở Tư pháp kèm theo Quyết định số 27/QĐ-STP ngày 18/3/2019.
3. Cải cách thủ tục hành chính
Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách hành chính đang được Sở, Ngành Tư pháp quan tâm thực hiện. Trong những năm qua, việc rà soát, đơn giản hóa, công bố, niêm yết công khai các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết Sở Tư pháp, tư pháp cấp huyện được thực hiện nghiêm túc và hiệu quả. Đặc biệt việc rà soát, đánh giá tác động thủ tục hành chính ở các ngành, lĩnh vực có tác động đến đời sống người dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp được thực hiện quyết liệt, đảm bảo các tiêu chí như: sự cần thiết ban hành, tính hợp lý, hợp pháp và có chi phí tuân thủ thấp nhất.
Tính tới thời điểm hiện nay, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh công bố danh mục tổng số 236 TTHC thuộc phạm vi chức năng giải quyết của tư pháp 3 cấp gồm: cấp tỉnh 147 thủ tục, cấp huyện 42 thủ tục, cấp xã 47 thủ tục. Thực hiện việc công khai TTHC trên Trang Thông tin điện tử của Sở, UBND cấp huyện và kết nối Cổng thông tin điện tử của tỉnh và Cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC, đồng thời thực hiện niêm yết công khai các TTHC tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của cơ quan, đơn vị.
Việc giải quyết thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của tư pháp các cấp trên địa bàn tỉnh luôn được thực hiện thuận lợi, nhanh chóng, chính xác, đúng quy định đáp ứng yêu cầu của tổ chức, cá nhân trong giải quyết TTHC tại Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả của các đơn vị. Đẩy mạnh việc giải quyết TTHC trực tuyến; tiếp nhận và trả kết quả lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính công ích. Trung bình kết quả giải quyết: cấp tỉnh giải quyết trên 31000 việc; cấp huyện trên 28.000 việc; cấp xã trên 1.200.000 việc
Thực hiện Quyết định 4893/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 của UBND tỉnh về ban hành phê duyệt Đề án thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Hải Dương và Quyết định 648/QĐ-UBND ngày 25/02/2019 của UBND tỉnh về ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Hải Dương, từ ngày 01/3/2019, Sở Tư pháp đã cử 01 công chức làm nhiệm vụ tiếp nhận thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Hải Dương; phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Phục vụ hành chính công trong giảỉ quyết kịp thời các yêu cầu của tổ chức, công dân: tính tới thời điểm hiện nay tổng số TTHC được gải quyết tại Trung tâm Phục vụ hành chính công là hơn 9000 việc.
Ở cấp xã đã thực hiện liên thông thủ tục hành chính: đăng ký khai sịnh, đăng ký thường trú và đăng ký bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi. Đặc biệt hiện nay đang triển khai thực hiện Đề án 1380 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 54/QĐ-UBND ngày 18/10/2018 của UBND tỉnh về thực liên thông các thủ tục hành chính về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, hỗ trợ chi phí mai táng, hưởng mai táng phí.
4. Cải cách tổ chức, bộ máy
Thực hiện Đề án số 03-ĐA/TU ngày 28/4/2017 của Tỉnh ủy Hải Dương về “Sắp xếp lại tổ chức, bộ máy gắn với tinh giản biên chế trong các đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2016-2021 và Kế hoạch số 2796/KH-UBN ngày 13/9/2017 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Đề án số 03-ĐA/TU, Sở Tư pháp đã chỉ các đơn vị trực thuộc xây dựng Đề án vị trí việc làm; Phòng Tư pháp phối hợp Phòng Nội vụ tham mưu cho UBND huyện xây dựng đề án vị trí trình UBND tỉnh phê duyệt:
- Đề án vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2265/QĐ-UBND ngày 31/7/2017.
- Đề án vị trí việc làm các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tư pháp, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3669/QĐ-UBND ngày 30/11/2017.
- Đề án vị trí việc làm của 12 UBND huyện, thị xã, thành phố đã được UBND tỉnh phê duyệt trong năm 2017.
Thực hiện Nghị quyết 39-NQ-TW của Bộ Chính trị và Nghị định số 108/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế, Sở Tư pháp đã xây dựng Đề án tinh giản biên chế trong cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp giai đoạn 2015 -2020, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2248/QĐ-UBND ngày 31/7/2017. Kết quả thực hiện tinh giản biên chế từ năm 2017 đến nay, Sở Tư pháp đã thực hiện giảm 4 biên chế (Sở Tư pháp 3 biên chế, Trung tâm TGPLNN 1 biên chế) đảm bảo đúng lộ trình của Đề án.
Công tác thanh tra, kiểm tra các nhiệm vụ phân cấp quản lý nhà nước của cấp tính cấp huyện được đẩy mạnh, tăng cường. Trung bình hàng năm, Sở Tư pháp tiến hành thanh tra, kiểm tra tổng số hơn 60 cuộc; qua thanh tra, kiểm tra giúp cơ sở tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; kịp thời phát hiện, xử lý và kiến nghị xử lý các vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ.
5. Xây dựng đội ngũ công chức, viên chức
Tổng số cán bộ tư pháp 3 cấp trên địa bàn tỉnh hiện nay như sau:
- Sở Tư pháp tổng số là 89 người, trong đó Sở Tư pháp hiện có 25 công chức, các đơn vị trực thuộc là 64 viên chức và người lao động
- Phòng Tư pháp (12 phòng) tổng số 42 công chức, trung bình mỗi phòng được bố trí 3,5 người
- Tư pháp – Hộ tịch (265 xã, phường, thị trấn) với tổng số 324, trong đó 272 công chức và 52 hợp đồng lao động, trong đó có 52 xã bố trí 2 cán bộ tư pháp.
Thực hiện Thông báo số 1333-TB/TU ngày 04/6/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phương án tổng thể sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2019-2021, tinh sã thực hiện việc sát nhập 52 đơn vị hành chính cấp xã, giảm 30 đơn vị hành chính cấp xã, tổng số đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh sau khi sát nhập từ 265 giảm xuống còn 235 xã, phường, thị trấn.
Để xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, hàng năm Sở Tư pháp, tư pháp cấp huyện tăng cường, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng thi hành công vụ, nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ, ý thức kỷ luật cho đội ngũ cán bộ tư pháp cơ sở.
Công tác sử dụng, quản lý, quy hoạch, bổ nhiệm, thực hiện chính sách đối với công chức đảm bảo thực hiện nghiêm túc, công bằng, dân chủ, công khai, đúng quy định. Thường xuyên kiểm tra chấn chỉnh kỷ luật công vụ đối với đội ngũ công chức, viên chức.
Việc luân chuyển, định kỳ chuyển đổi vị trí công tác tiếp tục duy trì thực hiện, có thể nói Sở Tư pháp là đơn vị thực hiện việc luân chuyển, định kỳ chuyển đổi vị trí công tác thường xuyên và sớm nhất trong toàn tỉnh (từ năm 2003). Thực hiện Quyết định số 15/2017/QĐ-UBND ngày 20/6/2017 ban hành Quy định về luân chuyển và định kỳ chuyển đổi vị trí công tác đối với công chức lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tỉnh, hàng năm Sở Tư pháp xây dựng Kế hoạch luân chuyển, định kỳ chuyển đổi vị trí công tác và tổ chức thực hiện nghiêm túc.
6. Cải cách tài chính công
Sở Tư pháp và các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở đang thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo Nghị định số 130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005 của Chính phủ quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính nhà nước và Nghị định số 141/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác. Thực hiện Đề án số 03-ĐA/TU ngày 28/4/2017 của Tỉnh ủy Hải Dương về “Sắp xếp lại tổ chức, bộ máy gắn với tinh giản biên chế trong các đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2016-2021 và Kế hoạch số 2796/KH-UBND ngày 13/9/2017 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Đề án số 03-ĐA/TU, Sở Tư pháp đã thực hiện chuyển Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước từ đơn vị được Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên sang đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên (đây là đơn vị đầu tiên trong toàn quốc thực hiện cơ chế tài chính tự đảm bảo chi thường xuyên); Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản từ đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên sang đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư. Tính đến nay, Sở Tư pháp là một trong đơn vị của tỉnh có 100% đơn vị sự nghiệp thuộc Sở tự chủ về tài chính, trong đó 3 đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên (TTr TGPLNN, Phòng CC số 1 và Phòng CC 2); 1 đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư là Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản; đảm bảo đúng lộ trình của Kế hoạch số 2796/KH-UBND.
7. Công tác hiện đại hóa hành chính
Triển khai thực hiện các nhiệm vụ về xây dựng chính quyền điện tử tỉnh Hải Dương, Sở Tư pháp đẩy mạnh ứng dụng công thông tin vào hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, đây là một trong những hoạt động nổi bật của Ngành trong những năm qua, với việc xây dựng, duy trì, khai thác, sử dụng, quản lý 08 cơ sở dữ liệu phần mềm phục vụ hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ như: phần mềm cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; cơ sở dữ liệu công chứng; cơ sở dữ liệu chứng thực; phần mềm đăng ký quản lý hộ tịch, phần mềm quản lý văn bản và hồ sơ công việc.........đã và đang phát huy vai trò quan trọng trong nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn cho hoạt động công vụ, chuyên môn, nghiệp vụ.
Trang thông tin điện tử Sở Tư pháp hoạt động ổn định, thường xuyên được nâng cấp, đổi mới đảm bảo việc cung cấp, khai thác thông tin cho các tổ chức, công dân trên địa bàn tỉnh.
Triển khai ứng dụng chữ ký số, thư điện tử các nhân, hệ thống quản lý văn bản và hồ sơ công việc đảm bảo việc trao đổi công việc, văn bản trên môi trường mạng, tiết kiệm thời gian, chi phí trong hoạt động hành chính.
Triển khai vận hành, sử dụng hệ thống một cửa điện tử để giải quyết THHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở, Ngành Tư pháp.
II. HẠN CHẾ, KHÓ KHĂN
Công tác cải cách hành chính trong những năm qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, Sở Tư pháp nhiều năm liền là đơn vị trong top đầu của toàn tỉnh về chỉ số cải cách hành chính, đặc biệt năm 2018, Sở Tư pháp được UBND tỉnh tặng bằng khen do có thành tích xuất sắc trong công tác cải cách hành chính. Tuy nhiên, công tác cải cách hành chính vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc, hạn chế cần khắc phục trong trời gian tới.
1. Việc xây dựng thể chế: vẫn còn một số văn bản ban hành có nội dung không sát thực tế, thiếu tính thuyết phục, tính dự báo, một số văn bản còn sai về thể thức, kỹ thuật trình bày.v.v…tuy chưa gây ra hậu quả lớn nhưng đã tạo ra tâm lý chủ quan, thiếu trách nhiệm trong việc tham mưu xây dựng văn bản QPPL của cơ quan chuyên môn, tiềm ẩn nguy cơ tạo ra những văn bản trái pháp luật.
2. Việc niêm yết công khai các TTHC chưa kịp thời, còn thiếu, có nơi còn niêm yết cả nội dung đã hết hiệu lực; việc giải quyết TTHC thuộc lĩnh vực tư pháp trên địa bàn tỉnh có việc còn chậm. Việc thực hiện liên thông các thủ tục hành chính tại cấp xã đang là áp lực lớn, gây khó khăn cho cán bộ Tư pháp - Hộ tịch.
3. Biên chế thực hiện nhiệm vụ của tư pháp 3 cấp còn hạn chế trong khi nhiệm vụ triển khai thực hiện quá tải, đặc biệt tiếp tục phải thực hiện lộ trình Đề án tinh giản biên chế của tỉnh nên tư pháp địa phương đang gặp nhiều khó khăn trong triển khai thực hiện nhiệm vụ.
3. Việc chuyển đổi cơ chế tài chính, mô hình hoạt động của các đơn vị sự nghiêp gặp nhiều khó khăn như: việc chuyển Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước từ đơn vị được Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên sang đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên gặp nhiều khó khăn khi Bộ Tư pháp chưa ban hành định mức kinh tế – kỹ thuật trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý; việc chuyển đổi mô hình Phòng Công chứng sang Văn phòng Công chứng còn gặp khó khăn về cơ sở pháp lý cũng như cơ sở thực tiễn. Đặc biệt là cơ chế xã hội hóa, bỏ quy hoạch tổng thể các tổ chức hành nghề công chứng đang là thách thức đối với các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở.
4. Việc trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc của một số địa phương chưa được quan tâm đúng mức đã ảnh hưởng nhiều đến việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của Ngành.
III. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
- Đề nghị UBND tỉnh, UBND cấp huyện:
+ Chấn chỉnh công tác tham mưu xây dựng, soạn thảo văn bản QPPL của các cơ quan chuyên môn đảm bảo tuân thủ đúng trình tự, thủ tục ban hành; Chỉ đạo Văn phòng UBND tỉnh, Văn phòng UBND huyện tăng cường công tác kiểm duyệt việc tuân thủ trình tự, thủ tục soạn thảo và hồ sơ đối với đề nghị xây dựng văn bản QPPL; không tiếp nhận, xử lý trình HĐND, UBND tỉnh, huyện đối với đề nghị xây dựng văn bản QPPL và các dự thảo văn bản QPPL chưa qua thẩm định của cơ quan Tư pháp đặc biệt là những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác cải cách hành chính.
+ Quan tâm bố trí đủ biên chế trong thực hiên nhiệm vụ, đặc biệt là tư pháp cấp huyện, cấp xã, đề nghị bổ trí 02 cán bộ tư Tư pháp – Hộ tịch đối với những xã có số lượng dân cư và khối lượng công việc lớn.
+ Quan tâm bổ sung kinh phí, có cơ chế hỗ trợ cho cán bộ tư pháp; đảm bảo trang thiết bị làm việc cho tư pháp cơ sở để đáp ứng việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ.
+ Chỉ đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với Sở Tư pháp, Văn phòng UBND tinh xây dựng Đề án liên thông TTHC cấp phiếu Lý lịch tư pháp cho lao động nước ngoài trên địa bàn tỉnh.
- Đề nghị Sở Tư pháp:
+ Thường xuyên ra soát, công bố kịp thời danh mục TTHC thuộc lĩnh vực của Sở, Ngành Tư pháp; hướng dẫn cấp huyện, cấp xã trong việc tiếp nhận, thẩm định, giải quyết các TTHC có liên quan.
+ Tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ tư pháp cơ sở.
+ Chỉ đạo các phòng có liên quan xây dựng liên thông các TTHC đồng thời với việc cấp chứng chỉ hành nghề luật sư, bổ nhiệm công chứng viên, thừa phát lại….trình UBND tỉnh phê duyệt.
+ Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các nhiệm vụ được phân cấp quản lý để chấn chỉnh và nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ công chức, đực biệt trong giải quyết các TTHC.