Câu hỏi: Tôi và anh K có ký hợp đồng thỏa thuận với nhau về việc anh K bán cho tôi chiếc xe máy cũ hiệu Honda Lead của anh với giá 25 triệu đồng, anh K sẽ giao đầy đủ giấy tờ và xe cho tôi sau khi tôi trả đủ tiền. Hợp đồng đã được công chứng theo quy định. Do anh K chưa đưa giấy tờ xe nên tôi mới đưa anh 20 triệu đồng và nhận xe, hẹn anh 1 tuần nữa lấy giấy tờ và trả nốt số tiền còn lại. Tuy nhiên, khi tôi mang số tiền còn lại đến trả anh K thì biết được, anh K đã làm giả giấy tờ xe để bán cho tôi. Tôi quyết định trao đổi với anh K về việc tôi không muốn mua xe của anh nữa và muốn lấy lại số tiền 20 triệu đồng tôi đã đưa nhưng anh K không đồng ý và nói chỉ chấp nhận chấm dứt hợp đồng khi tôi phạt đền cho anh ấy 10 triệu đồng. Vậy xin hỏi, hiệu lực hợp đồng mua bán giữa tôi và anh K được xác định như thế nào? Tôi phải làm gì để chấm dứt hợp đồng và lấy lại số tiền đã đưa.

Trả lời:

Do anh K ý thức được việc mình không có giấy tờ xe máy và biển số xe là giả mạo nhưng lại nói dối là có đầy đủ giấy tờ xe để bán cho bạn, như vậy, chính vì vậy, trong trường hợp này, giao dịch mua bán xe máy giữa bạn và anh K bị vô hiệu do bị lừa dối, căn cứ theo quy định tại Điều 127 Bộ luật dân sự năm 2015.

Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa, cưỡng ép thì có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu.

Lừa dối trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự nên đã xác lập giao dịch đó.

Do đó, hợp đồng mua bán xe máy không làm phát sinh trách nhiệm giữa các bên, căn cứ theo quy định tại điều 132 Bộ luật dân sự năm 2015. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.

Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.

Như vậy, việc anh K không trả lại số tiền bạn đã đưa và yêu cầu phạt bạn 10 triệu đồng vì không thực hiện hợp đồng là không có căn cứ, bởi lẽ hợp đồng  này đã bị vô hiệu. Chính vì vậy, để bảo vệ quyền lợi cho mình bạn nên gửi đơn ra tòa án yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng mua bán này là vô hiệu. Các bên có trách nhiệm hoàn trả lại hiện trạng ban đầu cho nhau.