Câu hỏi: Pháp luật dân sự quy định như thế nào về giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức ? Nam mới 15 tuổi nhưng đã a dua chơi bời theo đám bạn xấu. Một lần, vì bố mẹ không cho tiền mua điện thoại mới, Nam đã tự ý bán cho anh An chiếc máy tính xách tay của bố mẹ và nhận 5 triệu đồng. Nam đang định mang số tiền đó đi mua điện thoại mới thì bị bố mẹ phát hiện. Bố mẹ Nam muốn đem 5 triệu đến trả anh An và mang máy tính về nhưng An không đồng ý. Bố mẹ Nam muốn đề nghị Tòa án tuyên bố giao dịch giữa Nam và anh An là vô hiệu thì có đúng không?
Trả lời :
1. Theo Điều 129 Bộ luật dân sự 2015 thì giao dịch dân sự vi phạm quy định điều kiện có hiệu lực về hình thức thì vô hiệu, trừ hai trường hợp:
i) Giao dịch dân sự đã được xác lập theo quy định phải bằng văn bản nhưng văn bản không đúng quy định của luật mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó.
ii) Giao dịch dân sự đã được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực
2. Do Nam mới 15 tuổi, nên theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật dân sự 2015 quy định "người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi", vậy Nam được xác định là người chưa thành niên.
Căn cứ Khoản 1 Điều 125 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: “Khi giao dịch dân sự do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện thì theo yêu cầu của người đại diện của người đó, Tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu nếu theo quy định của pháp luật giao dịch này phải do người đại diện của họ xác lập, thực hiện hoặc đồng ý, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này”.
Do vậy, trong trường hợp này, bố mẹ Nam là người đại diện theo pháp luật của Nam. Việc Nam bán chiếc máy tính cho anh An mà không có sự đồng ý của bố mẹ là trái với quy định của pháp luật. Bố mẹ Nam có thể yêu cầu tòa án tuyên bố giao dịch đó là vô hiệu.